Một loạt dự án nhà xã hội và nhà lưu trú công nhân tại TP.HCM đã được khởi công nhưng khi kiểm tra thực tế thì các dự án này hầu như đều bị “bỏ rơi”, không được xây dựng đúng tiến độ. Vậy đâu là nguyên nhân?
Vướng nhiều pháp lý
Vào sáng ngày 25.4, lễ động thổ và ép cọc thử cho dự án Nhà lưu trú công nhân ở Khu chế xuất Linh Trung II với chủ đầu tư là Công ty Thiên Phát đã được Sở Xây dựng TP.HCM tổ chức. Dự án dự kiến sẽ được xây dựng với 360 căn hộ, đáp ứng 1000 chỗ ở cho công nhân với tổng chi phí khoảng 408 tỉ đồng. Cùng lúc đó, dự án Nhà ở xã hội tại P. Long Trường, TP. Thủ Đức cùng dự án của Công ty Nguyên Sơn ở Bình Chánh cũng được tổ chức động thổ.
Vào cuối tháng 8/2022, lễ khởi công dự án nhà ở xã hội MR1 cũng được Sở Xây dựng TP.HCM và Công ty Cổ phần Đầu tư – Xây dựng Xuân Mai Sài Gòn tổ chức. Quy mô dự án này lên đến 6.944,3 m2, trực thuộc dự án Khu đô thị Eco Green (Q.7). Dự kiến sau khi hoàn thành, dự án sẽ cung cấp cho 1.400 người lao động khoảng 712 căn hộ với đầy đủ tiện nghi, tiện ích, mang đến chất lượng sống cao. Cùng lúc đó, Công ty Dragon Village cũng tiến hành làm lễ khởi công dự án nhà ở xã hội Dragon E-Home ở TP. Thủ Đức với 5 tòa chung cư, 764 căn hộ với quy mô lên đến 19.000 m2.
Giám đốc Sở Xây dựng, ông Trần Hoàng Quân yêu cầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện 18 dự án công ích khác nhau, bao gồm 10 nhà ở xã hội và 2 dự án nhà lưu trú công nhân. Dự kiến vào cuối năm 2022, toàn TP.HCM sẽ đưa vào sử dụng 5 công trình dành cho những người có thu nhập thấp, bao gồm nhà tái định cư, nhà lưu trú công nhân và nhà ở xã hội.
Để đẩy nhanh tiến độ khởi công xây dựng, Phó chủ tịch UBND TP. Thủ Đức, ông Trương Anh Đức đã yêu cầu Sở Xây dựng rà soát và tập trung hoàn tất các thủ tục đầu tư để khởi công các dự án trong năm 2022 và 2023 nhằm tham gia gói tín dụng 40.000 tỷ đồng cùng lãi suất ưu đãi. Tuy nhiên, cho đến nay các dự án vẫn “án binh bất động”. Cụ thể là dự án của Công ty Nguyên Sơn ở Huyện Bình Chánh vẫn còn là một bãi đất trống, trong khi các dự án khác cũng rơi vào tình trạng tương tự.
Vậy đâu là nguyên nhân dẫn đến sự trì trệ trong tiến độ thi công của các dự án công ích? Theo lãnh đạo của Công ty Xuân Mai Sài Gòn và chủ đầu tư dự án Dragon E-Home, tất cả là do… vấn đề về pháp lý. Các thủ tục vẫn chưa được hoàn tất nên không thể thi công.
Nguyên nhân chính do đâu?
Dù đã đưa ra lý do về việc các dự án bị đình trệ nhưng đó vẫn chưa phải là nguyên nhân chính. Theo bà Huỳnh Thị Bạch Vân, Chủ tịch HĐQT Công ty Thiên Phát, lý do là các cơ quan chức năng yêu cầu cần làm đúng quy hoạch 1/2000 của khu chế xuất Linh Trung II dù các doanh nghiệp đã thiết kế đúng chỉ tiêu. Trong khi đó, đất dùng để xây dựng các dự án công ích lại là đất thương mại nên không được hưởng những tiêu chuẩn về chính sách ưu đãi dành cho nhà ở xã hội. Mặc dù doanh nghiệp đã trình văn bản để được hưởng các chính sách này nhưng các sở ngành lại chưa thống nhất được cách giải quyết.
Ở vấn đề khác, ông Lê Hữu Nghĩa, Phó chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho rằng các dự án đều chưa hoàn tất thủ tục pháp lý nên chưa thể thi công. Hiện nay, không có sở, ngành nào dám ký nên mới dẫn đến tình trạng các dự án công ích bị “bỏ rơi”, vẫn chưa được tiến triển xây dựng. Ngoài ra, ông Nghĩa còn cho rằng, việc thay đổi quy hoạch cục bộ vẫn rất chậm, còn phải sửa tới sửa lui nhiều lần, một lần là mấy tháng nên mọi vấn đề vẫn chưa được giải quyết triệt để.
Ông Lê Hữu Nghĩa phân tích, hiện TP. Thủ Đức đã có văn bản khẩn để gửi các sở, ngành và các đơn vị liên quan đến trình tự thủ tục cần thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Sở Xây dựng đã hỗ trợ rất tốt nhưng lại bị tắc ở Sở Kế hoạch – Đầu tư. Trong khi đó, Luật đầu tư chỉ quy định là đánh giá sự phù hợp nên việc làm đúng theo quy trình là điều tất yếu. Song, Sở Kế hoạch – Đầu tư lại bắt buộc phù hợp hết mới đồng ý mà không làm theo quy trình, dẫn đến các dự án không thể triển khai. Do đó, cho dù có khởi công, động thổ nhưng thủ tục pháp lý chưa xong thì không thể tiến hành thi công.
Như vậy, đã rõ nguyên nhân vì sao các dự án nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân bị “bỏ rơi” dù đã được khởi công xây dựng. Vấn đề pháp lý luôn là một trong những vấn đề khiến các chủ đầu tư phải đau đầu.
