Trước đây, để mua được nhà ở xã hội (NOXH), người dân cần đáp ứng đủ điều kiện về thường trú, tạm trú. Mới đây, trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội, điều kiện này đã được đề xuất loại bỏ.
Các vấn đề và điều kiện được đề xuất gỡ bỏ
Đề xuất mua nhà ở xã hội không cần điều kiện thường trú hay tạm trú được đưa ra tại dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thí điểm một số chính sách phát triển NOXH và nhà lưu trú cho công nhân, đang được Bộ Xây dựng hoàn thiện. Đề xuất này rất đáng chú ý vì sẽ giúp người mua có thể tiếp cận dễ dàng với các dự án nhà ở xã hội.
Quy định của Luật nhà ở năm 2014 đưa ra là người muốn mua, thuê nhà ở xã hội cần đáp ứng đủ 3 điều kiện về nhà ở, nơi cư trú và mức thu nhập. Trong đó, đối tượng mua nhà ở xã hội bắt buộc phải có đăng ký thường trú tại địa phương – nơi có dự án nhà ở xã hội. Nếu không, cần phải có tạm trú từ 1 năm trở lên. Nếu quy định này được gỡ bỏ sẽ giúp cho người có nhu cầu về nhà ở dễ dàng tiếp cận với sự án nhà ở xã hội.
Ông Võ Hồng Thắng, Phó Giám đốc Nghiên cứu & Phát triển, DKRA Group, chia sẻ: “Sẽ có một lượng lớn công nhân hay những người nhập cư tại địa phương, họ chưa có đăng ký hộ khẩu hay chưa có hộ khẩu, họ nằm trong 2 nhóm mà còn lại như thu nhập chưa đủ để đóng thuế thu nhập cá nhân và chưa sở hữu nhà thì sẽ thuận tiện hơn. Đây cũng là một trong những cách làm cho chủ đầu tư khi làm nhà ở xã hội tìm kiếm đối tượng khách hàng thuận tiện hơn, giảm bớt trở ngại đối với thị trường hiện nay”.
Ngoài việc gỡ các điều kiện tiếp cận nhà ở xã hội cho người mua, nhiều doanh nghiệp cho rằng nếu muốn tăng nguồn cung nhà ở thì có 3 vấn đề cần giải quyết là: pháp lý, nguồn vốn và quỹ đất.
Theo Nghị quyết 33 được ban hành trong thời gian vừa qua đã đưa ra những giải pháp nhằm thúc đẩy cơ chế thông thoáng cho nhà đầu tư. Chẳng hạn như: gỡ khó về vấn đề quy hoạch, quyền lợi và các ưu đãi dành cho chủ đầu tư hay xác định giá… Các giải pháp này đã được định hướng rõ. Nhưng riêng về phần quỹ đất, các doanh nghiệp đưa ra kiến nghị cần phải có chính sách cụ thể hơn.
Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Xây dựng Thương mại Lê Thành, cho biết: “Hiện nay đã thống kê đất làm nhà ở xã hội là 95% do doanh nghiệp tự lo chứ nhà nước chưa đủ nguồn lực. Vậy chúng ta nên xem xét tiếp giai đoạn thứ hai là những khu đất mà đất thương mại dịch vụ, đất hỗn hợp; nếu chủ đầu tư đó muốn làm nhà ở xã hội thì chúng ta nên cấp dân số vào khu đất đó để triển khai nhà ở xã hội thì mới có đủ quỹ đất”.
Cần khuyến khích doanh nghiệp mua quỹ đất để đầu tư, phát triển NOXH
Theo Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh, trong dự thảo Luật Nhà ở (bản sửa đổi) có quy định các Tỉnh/Thành phố phải quy hoạch khu vực phát triển nhà ở xã hội. Bao gồm đầy đủ các tiện ích và dịch vụ… Nhưng Hiệp hội cho rằng, bên cạnh các khu vực này cũng cần có thêm cơ chế khuyến khích danh nghiệp mua quỹ đất để đầu tư và phát triển nhà ở xã hội.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh đưa ra nhận định: “Các dự án này có thể là dự án nhỏ nhưng nằm ngoài các khu vực được quy hoạch phát triển nhà ở xã hội. Còn nếu chỉ dựa vào duy nhất các khu vực phát triển nhà ở xã hội theo quy hoạch thì chúng ta sẽ rất khó đáp ứng được nhu cầu nhà ở xã hội của người dân trong các đô thị lớn”.
Mặt khác, dự thảo còn quy định sẽ sử dụng số tiền sử dụng đất và tiền thuê đất của các địa phương để tạo lập quỹ đất phát triển dự án NOXH. Thế nhưng, với con số này thì Hiệp hội đánh giá là còn rất ít. Vì vậy, có thể tính đến phương án quy đổi 20% quỹ đất dành để phát triển NOXH từ các dự án nhà ở thương mại thành số tiền tương đương vào trong một quỹ chung. Thông qua đó, nhà nước có thể dùng để giải phóng mặt bằng và tăng nguồn cung nhà ở xã hội trong tương lai.
Các đề xuất về việc gỡ bỏ những điều kiện về thường trú, tạm trú đối với người dân cần mua nhà ở xã hội trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội thật sự sẽ mang lại nhiều động lực lớn cho những ai đang thuộc diện được quyền mua NOXH. Cùng với đó, đề xuất các giải pháp giúp gỡ khó về quy hoạch, cùng những quyền lợi và ưu đãi cho chủ đầu tư nhà ở xã hội… cũng góp phần tạo thuận lợi để doanh nghiệp triển khai nhiều dự án xây dựng nhà ở xã hội trong tương lai.
Mặc dù thực trạng hiện tại về nhà ở xã hội đang còn nhiều vướng mắc, nhưng chỉ cần từng bước tháo gỡ khó khăn thì trong tương lai chắc chắn sẽ có nhiều thuận lợi hơn cho người dân muốn mua Nhà ở xã hội.
